Permacultuur: De biologische boerderij van de toekomst

pagina verhuist van uitdaging.net
artikel van voor 2012

Film: A farm for the future
Rebecca Hosking, ze is geboren in Devon in het zuiden van Engeland grenzend aan Cornwall op de boerderij van haar ouders. Een prachtige omgeving maar zoals ze zelf stelde de boerderij was wel veel werk, ook voor mij in mijn jeugd. Het wildleven fascineerde haar en bracht ook een carrière als filmmaker. De boerderij was echter in handen van een lange lijn in de familie en uiteindelijk bracht het Rebecca weer terug naar haar roots. Maar wilde zij het bedrijf wel voortzetten op de traditionele manier net zoals haar ouders en voorouders? Bovendien was de boerderij met de hoge olieprijzen en milieuproblemen niet echt opgewassen tegen de toekomst.

Rebecca startte een zoektocht naar mogelijke oplossingen voor de vele problemen waar een boer tegenop loopt. De meeste zetten immers het bedrijf voort zonder uitzicht op een goede toekomst. Rebecca zocht contact met Dr Collin Campbell een expert op het gebied van olie, energie en agricultuur. Het was voor haar  maar al te duidelijk dat de komende veranderingen een grote stempel zouden gaan drukken op het boeren bedrijf. Over dit onderwerp maakte zij de film: A farm for the future

Olie gebruik & voeding
Hoeveel olie komt er nu eigenlijk aan te pas bij het bereiden van een kant en klare sandwich aan de pomp? Ergens in de wereld gaat een boer zaden planten voor het brood, met een tractor, kunstmest en pesticiden, allen olie gerelateerd. Het ploegen en oogsten gaan vooraf aan de verwerking in fabrieken die ook niet zonder olie kunnen draaien. Daarna werd er gekeken naar het beleg. Een stukje vlees is zo mogelijk nog een grotere aanslag op de beschikbare energie. Vervolgens nog wat rauwkost die mogelijk geïmporteerd wordt uit een ver land of uit de ook niet energiezuinige kasbouw. Daarna komt er nog een plastic verpakking bij en de transport kosten, eveneens beide met olieproducten. Hoe zou dat anders kunnen was de vraag?

Energiegebruik maakt de landbouw onnodig duur
De toekomst van op olie gebaseerde voedselvoorziening geeft dus heel wat om over na te denken. De zoektocht begon voor Rebecca naar oplossingen en die kwamen in beeld. Een ding was duidelijk, mogelijke alternatieve energiebronnen zouden niet zomaar het gat kunnen opvullen van de olie om de wereldbevolking te kunnen voeden. Ook de oude vertrouwde manier van handmatig boeren leverde ook geen grootschalige mogelijkheden.

Minder bewerkelijk voor de boer
Het Engelse klimaat maakt dat traditioneel de dieren in de winter op stal gaan om te voorkomen dat ze de gehele weide plattrappen waardoor die zich niet op tijd kan herstellen voor de lente. Het oogsten en verwerken van de diervoeding (hooi) is dan ook een heel werk voor de boer en vereist veel olie slurpende machines. Gefascineerd was dan Rebecca ook toen zij te horen kreeg van een jong stel, Sharlot en Ben Collins, zij lieten hun vee de gehele winter buiten in de wei met weinig of niet bijvoederen. Het geheim van hun werkmethode was het gras. In tegenstelling van de vier gebruikelijke grassoorten had hun vader Arthur namelijk heel zijn leven grassoorten bestudeert en hun weiden bestonden uit maar als 20 verschillende soorten gras. Ongeacht de beschikbaarheid van olie zou men met deze werkmethode daar niet meer van afhankelijk zijn. Bovendien leverde dit vele malen minder werk op om de boerderij op deze manier te exploiteren.

Nieuwe inzichten in de landbouw

De echte boodschap was, waarom zou je het land blijven omploegen en daarmee een einde makend aan een rijke bodemcultuur die uiteindelijk je beste vrienden zijn en al het werk gratis voor je verzetten. Bovendien kunnen als die bacteriën en insecten het vele malen beter dan de mens.

Ploegen
Niet ploegen is echter een nogal radicaal idee voor elke boer. Uiteindelijk zou er wel een lichtje moeten gaan branden hoe het komt dat bewerkte grond uiteindelijk dood is. Dit is de reden dat de boer totaal afhankelijk is geworden van het gebruik van kunstmest. Op zich een onnatuurlijke methode die het toepassen van pesticiden vereist. Maar, hoe laat je alles groeien in overvloed zonder de traditionele landbouwmethoden?

Permacultuur
Patrick Whitefield is een expert op het gebied van Permacultuur in Engeland. Bij Permacultuur gaat het erom hoe je natuur inricht en vormgeeft. Wat opmerkelijk is dat wanneer men de natuur zijn gang laat gaan er geen werk bij komt kijken van mensen handen, geen afval produceert en het land er toch fleurig bijligt. Permacultuur mag er in eerste instantie niet uitzien als landbouw maar voor een paar dagen werk input is ruim voldoende voedsel voorhanden om hongerige monden te voeden.

Tegenwerken of samenwerken met de natuur?
Bij Permacultuur wordt het landschap zo ingericht dat er geen  hulpmiddelen als tractoren etc nodig zijn om het land te bewerken waardoor de voedselvoorziening niet in gevaar komt bij een hoge olieprijs of schaarste in de markt. In het natuurlijke ecosysteem komt de mens niet in beeld als het aankomt op werk en toch ligt de natuur er florissant bij. Bij de huidige landbouw methoden werkt men eigenlijk tegen de natuur in plaats van ermee samenwerken! Wat er dient te gebeuren is het principe van de natuur kopiëren om voeding te kweken. Net zoals de bossen groeien en bloeien zonder tussenkomst van de mens.

De vraag is; Kan Permacultuur de wereldbevolking voeden?
Deze vraag werd gelijk omgedraaid met, kan de huidige manier van roofbouw de wereldbevolking blijven voeden? Het antwoord is eigenlijk simpel. De huidige methode is zo afhankelijk van olie dat er eigenlijk geen toekomst is. Een kijkje in bij een stukje Permacultuur toegepast op openplekken in een bos geeft aan dat er wel degelijk mogelijkheden zijn. Alhoewel het er chaotisch uitziet is dit niet het geval voor het natuurlijk evenwicht waar elke plant en insect zijn taak heeft. Het belangrijkste is, je hoeft geen dieren te verjagen en zeker ook geen pesticiden toe te passen. Permacultuur kan men ook zien alsof er een paar landbouwgronden boven op elkaar gestapeld zijn. In plaats van horizontaal groeit er veel vertikaal. Wat te denken van ruim 550 soorten planten in je tuin en het onderhoud gemiddeld een dag per week waarvan dan nog het meeste werk is om te oogsten. Tel daarbij op dat het bezochte Permacultuur  project was ingericht als experiment en niet op productie. Een voorzichtige schatting laat zien dat met Permacultuur het dubbele aantal mensen kan voeden in vergelijk met onze moderne landbouw per hectare.

Wat echter niet op grote schaal geproduceerd kan worden met Permacultuur zijn graangewassen. Het zal dus wel moeten leiden naar een cultuuromslag om van Permacultuur een succes te maken.

Een van de conclusies van de film is wel dat meer mensen toch weer terug moeten naar kleinschalig tuinieren voor de eigen voedselproductie. Net zoals zo’n zestig jaar geleden toen 40 procent at uit eigen tuin.

De tuin van de toekomst ,….. wellicht gedeeltelijk weer achter je eigen huis?

– Vertaling Henk Mutsaers

Biologische voeding, 30 jaar onderzoek

Het Rodale Instituut voert al 30 jaar een dubbele studie uit naar het verschil tussen biologische en chemische conventionele landbouw. De doelstelling van het onderzoek is om te komen tot werkelijk duurzame methodes waarbij de sleutel een gezonde bodemcultuur is. Organische landbouw blijkt hierbij superieur te zijn ten opzichte van de moderne productie methodes. Niet alleen vanwege het betere bodemleven maar ook met de opbrengst, economische levensvatbaarheid, het energie verbruik en niet onbelangrijk de algemene gezondheid. Het blijkt maar al te duidelijk dat organische landbouw duurzaam is en de moderne landbouw totaal niet. Kijken we naar onzekere en extreme weerpatronen, de oliebehoefte, een gebrek aan water en de groeiende wereldbevolking dan hebben we landbouwsystemen nodig die zich kunnen aanpassen aan de lokale omstandigheden om gezonde voedzame voeding te kunnen produceren. Na dertig jaar beide landbouwsystemen zij aan zij te onderzoeken kwam men tot de volgende conclusies. De economische opbrengst van beide systemen lopen nagenoeg volledig gelijk. De veelgehoorde stokpaardjes dat we GMO en pesticide nodig hebben om massa productie te verwezenlijken blijken dus volledig uit de lucht gegrepen te zijn. Organische landbouw laat in jaren van droogte de moderne landbouw ver achter zich. De moderne landbouw put de bodem op ernstige wijze uit terwijl organische landbouw de bodem juist verrijkt. Organische landbouw heeft 45% minder energie nodig terwijl er tevens 40% minder broeikasgassen geproduceerd worden. Bovendien is de winstgevendheid van organische landbouw vele malen hoger! De GMO boeren bleken het slechtste van allemaal te presteren. Met organische landbouw zou de opbrengst wereldwijd binnen 10 jaar verdubbeld kunnen worden. Ondanks het feit dat organische landbouw arbeidsintensiever is (30% meer locale arbeidsplaatsen) is het financiële rendement bijna drie maal zo hoog. Het allerbelangrijkste zijn echter nog wel de immense gezondheid voordelen van organische voeding. Conclusie: Het enige voordeel van conventionele landbouw zijn de super winsten van de multinationals. — HM

Ecologisch wonen en permacultuur in Culemborg


Ik ben hier 100 procent voor en ben van plan een tuin op mijn plat dak te gaan maken. — Frank


Transition Town is een nieuwe basisbeweging annoa de 21e eeuw en zij staat o.a. voor het concept van de eetbare tuin en de eetbare stad. Een eetbare tuin is naast mooi, voedend, gezond en lekker ook een verstandige investering. Met een eetbare tuin word je minder afhankelijk van supermarkten en dergelijke, die hun waren over de hele wereld naar hier slepen. Met voedselketens die (zeer) veel olie verbruiken bij de teelt, de verwerking, de opslag en het transport. Als die olie de komende jaren schaars en duur wordt (Piekolie), heb je daar met een eetbare tuin of stad veel minder last van. — Adri